Wyładowania atmosferyczne od wieków budzą respekt i fascynację. Pioruny to zjawisko o ogromnej energii, które może powodować poważne szkody materialne i zagrożenie dla życia. Jaka jest szansa uderzenia pioruna w człowieka? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć w niniejszym wpisie. Podpowiemy też, jak skutecznie zmniejszać ryzyko związane bezpośrednimi konsekwencjami wyładowań atmosferycznych.
Co wpływa na ryzyko uderzenia pioruna w człowieka i inne obiekty?
Na całym świecie każdego dnia dochodzi do milionów wyładowań atmosferycznych. Nie oznacza to, że każde z nich jest bezpośrednim zagrożeniem dla człowieka, jego mienia czy otoczenia. Aby zrozumieć i uświadomić sobie skalę oraz stopień bezpośrednich konsekwencji wyładowań dla ludzkiego życia, należy przede wszystkim uświadomić sobie, co wpływa na ryzyko uderzenia pioruna w obiekty lub istoty żywe.
Pierwszym istotnym czynnikiem jest lokalizacja geograficzna. Obszary o większej aktywności burzowej, takie jak tropiki, charakteryzują się wyższym ryzykiem. W Polsce burze występują najczęściej w okresie letnim, szczególnie na południu kraju.
Drugi ważny czynnik stanowi otoczenie. Pioruny najchętniej uderzają w wysokie obiekty, takie jak drzewa, wieże czy słupy. Osoba znajdująca się na otwartej przestrzeni, szczególnie w pobliżu takich obiektów, jest bardziej narażona.
Trzeci kluczowy czynnik to zachowanie podczas burzy. Przebywanie na otwartej przestrzeni, używanie metalowych przedmiotów czy poruszanie się w pobliżu wody zwiększa ryzyko. Bezpieczniejsze są zamknięte przestrzenie, takie jak budynki wyposażone w system ochrony odgromowej.
Na podstawie powyższych czynników wyraźnie widać, że ryzyko uderzenia pioruna w człowieka wzrasta w zależności od tego, gdzie się akurat znajduje (przestrzeń otwarta, zamknięta, zabezpieczona odgromówką itp.) oraz jakie działania podejmuje w kontekście własnego bezpieczeństwa. Dlatego nie zaleca się, by podczas burzy np. chronić się przed deszczem pod drzewem czy przebywać w otwartej przestrzeni. Piorun, aby rozładować olbrzymi ładunek energii, szuka ku temu najkrótszej drogi do przewodnika o dużej powierzchni – w tym wypadku ziemi. Jednak każdy obiekt znajdujący się ponad gruntem stanowi dla niego „drogę na skróty”. Choć bardzo rzadko, to taką drogę może stanowić człowiek.
Jaka jest szansa uderzenia pioruna w człowieka?
Ryzyko, że jedno z wyładowań atmosferycznych człowieka, jest statystycznie bardzo niewielkie. Według szacunków amerykańskiej agencji CDC takie prawdopodobieństwo jest mniejsze niż jeden do miliona. W skali życia, przyjmując średnią długość życia na poziomie 80 lat (zarówno w Polsce, jak i innych krajach europejskich), ryzyko wzrasta do około 1 na 15 tysięcy. Te wartości różnią się jednak w zależności od lokalizacji, aktywności człowieka oraz warunków pogodowych.
Jak chronić się przed uderzeniem pioruna? 5 ważnych zasad bezpieczeństwa
Aby zminimalizować ryzyko, należy przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa podczas burzy:
- Unikaj otwartych przestrzeni i wysokich punktów: Jeśli jesteś na otwartym terenie, staraj się unikać stania w pobliżu drzew czy metalowych konstrukcji. Nie wspinaj się na wzgórza ani inne podwyższenia.
- Schowaj się w bezpiecznym miejscu: Najlepszym schronieniem jest budynek z systemem odgromowym lub zamknięty pojazd. Samochody, dzięki metalowej karoserii, działają jak klatka Faradaya, chroniąc przed piorunem.
- Wyłącz urządzenia elektryczne i odłącz je od sieci: W domu podczas burzy unikaj używania sprzętu podłączonego do prądu. Pioruny mogą spowodować przepięcia, które uszkodzą urządzenia lub stwarzają zagrożenie dla ludzi.
- Nie przebywaj w wodzie ani w jej pobliżu: Woda jest doskonałym przewodnikiem prądu, dlatego kąpieliska, jeziora czy baseny są miejscami szczególnie niebezpiecznymi podczas burzy.
- Stosuj zasadę „30-30”: Jeśli od błysku do grzmotu mija mniej niż 30 sekund, oznacza to, że burza znajduje się w odległości mniejszej niż 10 kilometrów i należy natychmiast znaleźć schronienie. Pozostań w bezpiecznym miejscu przez co najmniej 30 minut od ostatniego grzmotu.
W kontekście ochrony budynków i ich użytkowników najskuteczniejszą formą protekcji jest należycie zaprojektowana i solidnie wykonana instalacja odgromowa. Zgodnie z polskim prawem budowlanym taki system musi posiadać każdy budynek. Najlepiej w tym kontekście stawiać na projekty i produkty renomowanych dostawców, takich jak AH Hardt – najbardziej doświadczony producent instalacji odgromowych w Polsce.
