Jakie są elementy instalacji odgromowej?

Głównym zadaniem systemu odgromowego jest ochrona obiektu, jego użytkowników oraz instalacji i sprzętu w nim funkcjonujących. Poszczególne komponenty minimalizują skutki uderzeń piorunów, odprowadzając nadmiar ładunków elektrycznych do ziemi. W artykule wyjaśniamy, z czego zbudowany jest każdy system odgromowy oraz jaką rolę odgrywają poszczególne jego komponenty w zapewnieniu skutecznej protekcji przed wyładowaniami atmosferycznymi.

Instalacja odgromowa – funkcja, budowa, elementy

Instalacja odgromowa (ang. LPS – Lightning Protect System) to sieć metalowych przewodów montowanych na dachu i doprowadzanych do gruntu. Takie połączenie pozwala na przechwytywanie przez nią nadmiaru ładunków elektrycznych powstałych w wyniku wyładowań atmosferycznych i odprowadzanie ich bezpośrednio do ziemi, gdzie zostają rozproszone i zneutralizowane (uziemione). Dzięki temu nie zagrażają instalacji elektrycznej w obiekcie, podłączonym do niej sprzętom oraz użytkownikom.

Każda instalacja odgromowa powinna być wykonana zgodnie ze normą PN-EN 62305-1:2011. Taki układ składa się z 2 części: zewnętrznej oraz wewnętrznej. Komponenty instalacji zewnętrznej tworzą tzw. siatkę i wykonuje się je najczęściej z drutu stali ocynkowanej, miedzi oraz stopu aluminium. Zunifikowana średnica tego przewodu to 8 mm.

Zewnętrzna instalacja odgromowa

Układ ma na celu przechwycenie pioruna, jego bezpieczne odprowadzenie do gruntu i rozproszenie za pomocą uziomu. Większość komponentów zewnętrznej instalacji odgromowej montuje się na dachu. Wyróżnia się tutaj:

• Zwody pionowe – umieszczane są na samym szczycie dachu, ponad chronione elementy, takie jak maszty czy iglice izolujące instalację odgromową od elementów wykraczających ponad połać dachu (np. komin, maszt antenowy).
• Zwody poziome – montuje się je wzdłuż kalenicy oraz na krawędzi dachu, tworząc w ten sposób siatkę. Jeśli dach jest bardzo stromy i spadzisty, to podczas montażu wykorzystuje się wsporniki dachowe. Zwody poziome zapewniają równomierne rozłożenie prądu na całą instalację, odprowadzając nadmiar ładunków do przewodów odprowadzających.
• Przewody odprowadzające – prowadzi się je wzdłuż ścian obiektu (najczęściej 2 cm od ścian z punktami przyczepnymi co 1 m), rynny lub też pod elewacją (w specjalnych rurach odgromowych o wytrzymałości 100 kV), a także w odległości 2 m od drzwi wejściowych. Można je wykonać z taśmy stalowej lub (częściej) z materiałów takich samych, jakich użyto do wykonania zwodów. Głównym zadaniem przewodów jest połączenie zwodów z uziomami, aby umożliwić bezpieczny przepływ energii z uderzenia pioruna do gruntu.
• Zacisk probierczy (lub: złącze probiercze) – jest on śrubowym połączeniem przewodu odprowadzającego i przewodu uziemiającego. Umożliwia pomiar rezystancji uziomu lub sprawdzenie ciągłości galwanicznej części nadziemnej instalacji. W celach zapewnienia bezpieczeństwa kontrole złączy probierczych należy wykonywać co 3 lata.
• Uziomy – ostatni i najniżej umieszczony element instalacji odgromowej pełni kluczową funkcję w rozproszeniu ładunków elektrycznych. Są to najczęściej nieizolowane metalowe rury, pręty czy płyty. Pojedyncze elementy nazywa się uziomami prostymi, natomiast komponenty połączone ze sobą w ziemi albo nad ziemią (co najmniej dwa) – uziomami wielokrotnymi lub układami uziomów. Istnieje też podział na uziomy naturalne, wykorzystujące zbrojenie budynku, oraz sztuczne (pionowe, poziome, płytowe), montowane jako elementy dodatkowe.

Wewnętrzna ochrona odgromowa

Jej zadaniem jest minimalizowanie przepięć występujących w instalacjach narażonych na skutki wyładowań atmosferycznych. Układ zbudowany jest z zabezpieczeń przeciwprzepięciowych z szyną ekwipotencjalną (wyrównującą potencjały między poszczególnymi instalacjami budynku). Stosuje się również połączenia wyrównawcze w postaci przewodów, które łączą metalowe części konstrukcji i przewody elektryczne z uziemieniem. W istocie wewnętrzna ochrona przeciwprzepięciowa dotyczy nie tyle samej instalacji odgromowej, ile ochrony urządzeń elektronicznych.

Czy instalacja odgromowa jest obowiązkowa?

Tak, zgodnie z polskim prawem budowlanym w system odgromowy powinien być wyposażony każdy budynek narażony na wyładowania atmosferyczne. Potrzebę jej wykonania podejmuje się na podstawie oceny ryzyka zgodnej z normą PN-EN 62305-2. Wyjątków od konieczności montażu instalacji praktycznie nie ma.

Warto pamiętać, że skutki uderzenia pioruna mogą powodować nie tylko dotkliwe straty materialne, ale i poważnie narażać zdrowie oraz życie użytkowników budynku. Ponadto firma ubezpieczeniowa może nie wypłacić odszkodowania właścicielowi obiektu niewyposażonego w instalację. Zależy Ci na tym, by Twój budynek posiadał układ zgodny z normami i wykonany z wysokiej klasy komponentów? Zapraszamy do kontaktu i zapoznania się z ofertą sklepu internetowego AH Hardt!