Uziemienie to jeden z najważniejszych elementów każdej instalacji elektrycznej i odgromowej. W tym wpisie przybliżamy jego prostą definicję tego terminu, a także jakie są rodzaje i funkcje uziemień w instalacjach odgromowych.
Czym jest uziemienie?
W kontekście systemu odgromowego uziemieniem określa się celowe połączenie części instalacji (tutaj: przewodu odgromowego) z umiejscowionym w gruncie metalowym uziomem. Dzięki takiemu połączeniu możliwe jest bezpieczne rozproszenie w gruncie prądu piorunowego pochodzącego z wyładowań atmosferycznych. Efektywnie utworzony układ zapobiega awariom i dewastacji sprzętu elektrycznego, porażeniom, pożarom czy wybuchom bezpośrednio zagrażającym mieniu oraz ludzkiemu zdrowiu i życiu.
Rodzaje uziemienia w instalacjach odgromowych
Termin „uziemienie” odnosi się tak naprawdę do całego systemu zapewniającego bezpieczne odprowadzanie prądu do ziemi. Może być nim zarówno pojedyncza elektroda (uziom prosty), jak i układ metalowych elementów o złożonej konfiguracji (uziom wielokrotny; układ uziomowy). Rodzaj uziemienia, czyli sposób jego wykonania i konfiguracji, jest ściśle powiązany z rodzajem i charakterystyką uziomu.
Uziomy można podzielić na naturalne i sztuczne. Pierwsze występują jako np. elementy zbrojenia czy metalowe rury wodociągowe; komponenty, które „naturalnie” należą do struktury budynku. Uziomy sztuczne to m.in. taśmy stalowe, pręty, drugy, linki czy płyty pokryte przewodzącymi powłokami antykorozyjnymi. Montaż takich komponentów polega na pogrążaniu ich w gruncie poziomo lub pionowo, dlatego na podstawie tego kryterium wyróżniamy uziomy poziome i uziomy pionowe.
Na podstawie powyższej kategoryzacji i w kontekście instalacji odgromowych możemy wyróżnić 3 rodzaje uziemień:
Uziemienie fundamentowe
Można je wykonać jako naturalne albo sztuczne. Uziemienie fundamentowe naturalne tworzy się przy wykorzystaniu metalowych komponentów zbrojenia, trwale łącząc elementy w obwód za pomocą spawania albo śrub. Jego wykonanie wymaga wcześniejszego planowania i możliwe jest wyłącznie na etapie budowy. Uziemienie fundamentowe sztuczne stanowi pewien rodzaj uziomu otokowego, który jest układany na ławie fundamentowej znajdującej się bezpośrednio na gruncie podłoża. Więcej o tym rodzaju uziemienia dowiesz się tutaj: Uziemienie fundamentowe w instalacji odgromowej.
Uziemienie pionowe
Nazywane często uziemieniem szpilkowym (kliknij w link, by dowiedzieć się więcej). Składa się z prętów pogrążanych w gruncie na głębokości pozwalającej uzyskać pożądaną rezystancję uziemienia (w tym celu w trakcie pogrążania dokonuje się ciągłego pomiaru takiej rezystancji). Wszelkie niezbędne przepisy w tym zakresie zostały sprecyzowane w wieloarkuszowych normach PN-EN 62305-3:2011 i PN-EN 62561-2:2018.
Uziemienie otokowe
Ten rodzaj uziemienia montuje się wzdłuż ścian zewnętrznych budynku (w odległości ≥ 1 m). Najczęściej wykorzystuje się do tego okalające budynek przewody płaskie (bednarka) układane w wykopie o głębokości 60-70 cm.
Kiedy wykonać uziemienie domu?
Uziemienie to niezbędny element każdego budynku. Zgodnie z prawem budowlanym powinno znajdować się wszędzie tam, gdzie istnieje ryzyko porażenia prądem lub korzysta się z urządzeń elektrycznych. Uziemienie najlepiej zaprojektować i wykonać jeszcze na etapie budowy domu. Wariantem polecanym przez fachowców jest uziom fundamentowy (naturalny albo sztuczny), którego trwałość jest praktycznie nieograniczona i niezależna od warunków pogodowych.
