Piorun piorunowi nierówny. Choć to fascynujące, a jednocześnie ekstremalnie niebezpieczne zjawisko dla wielu z nas wydaje się jednolite, to warto wiedzieć, że podczas burzy występuje kilka różnych rodzajów wyładowań atmosferycznych. Niektóre potencjalnie zagrażają budynkom mieszkalnym oraz jego użytkownikom, dlatego każdy obiekt budowlany musi być wyposażony w piorunochron. W niniejszym wpisie wyjaśniajmy, jakie są rodzaje piorunów podczas burzy oraz które z nich realnie zagrażają naszemu bezpieczeństwu.
Jak powstaje piorun?
Piorun to towarzyszące burzom, bardzo silne wyładowanie elektrostatyczne w atmosferze, którego pokłosiem są błyskawice (zjawisko świetlne) oraz grzmoty (zjawisko akustyczne). Powstaje wewnątrz chmur burzowych, gdzie pod wpływem silnego wiatru ścierają się ze sobą krople wody oraz drobinki lodu. O ekstremalnej sile rażenia świadczy choćby fakt, że jego temperatura może osiągać nawet 30 tys. stopni Celsjusza, a więc około 6x więcej, niż temperatura powierzchni słońca.
Więcej na ten genezy tego zjawiska pisaliśmy tutaj: Jak powstają pioruny i jak się przed nimi chronić? Warto jednak pamiętać, że piorun dąży do rozładowania nagromadzonej energii, szukając najkrótszej drogi do powierzchni, gdzie rozproszony zostanie jego potężny ładunek elektryczny. Najczęściej jest do ziemia, jednak idealnym celem dla pioruna są również obiekty powyżej jej poziomu – drzewa, słupy energetyczne lub wreszcie obiekty mieszkalne. Skutki uderzenia pioruna w budynek nieposiadający skutecznej ochrony są niekiedy katastrofalne, dlatego – zgodnie z obowiązującymi normami oraz przepisami budowlanymi – każdy taki obiekt powinien posiadać instalację odgromową.
Rodzaje piorunów podczas burzy
Droga, jaką przebywa piorun, by rozładować nagromadzoną energię, jest jednym z kryterium podziału tego zjawiska. Na tej podstawie wyróżnia się:
Pioruny wewnątrzchmurowe (IC, ang. intra-cloud)
Powstają w obrębie tej samej chmury burzowej. Występują, gdy napięcie między różnymi częściami tej samej chmury osiąga poziom krytyczny, co prowadzi do wyładowania elektrycznego wewnątrz chmury. Te wyładowania są najczęściej obserwowane jako błyski świetlne bez towarzyszącego grzmotu, ponieważ są zazwyczaj zbyt odległe, by dźwięk dotarł do obserwatora na ziemi. Mogą one być bardzo intensywne, ale nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla powierzchni ziemi, ponieważ nie uderzają w obiekty znajdujące się na ziemi.
Międzychmurowe (CC, ang. cloud-to-cloud)
Uderzają między dwiema chmurami burzowymi. Powstają, gdy napięcie między różnymi chmurami burzowymi osiąga poziom, który pozwala na przeskok wyładowania elektrycznego z jednej chmury do drugiej. Są one mniej powszechne niż pioruny wewnątrzchmurowe, ale również widoczne jako intensywne błyski na niebie. Ponieważ nie uderzają w powierzchnię ziemi, nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla budynków, drzew czy ludzi.
Wyładowania chmura-ziemia (CG, ang. cloud-to-ground)
Najczęściej kojarzone z burzą pioruny, które uderzają w ziemię. Powstają, gdy napięcie między chmurą burzową a ziemią jest wystarczająco wysokie, by doszło do wyładowania elektrycznego. Te wyładowania mogą być bardzo niebezpieczne, ponieważ uderzają w budynki, drzewa, pojazdy, a także ludzi i zwierzęta, powodując poważne uszkodzenia, pożary oraz śmiertelne porażenia prądem. Czasami wyładowania mogą również zachodzić w przeciwnym kierunku, czyli od ziemi do chmury, co jest rzadszym, ale również niebezpiecznym zjawiskiem.
Kształt a rodzaj pioruna
Kryterium podziału może być również kształt pioruna i na tej podstawie wyróżnia się:
- Pioruny liniowe: najczęściej spotykane rodzaje piorunów, tworzące rozgałęzienie świetlne, którego długość może sięgać nawet kilkudziesięciu kilometrów. Linie pioruna odpowiadają drodze przemieszczania się ładunków elektrycznych.
- Pioruny paciorkowe (lub: łańcuszkowe): spotykane bardzo rzadko; tworzą przerywaną linię, która powstaje po wyładowaniu liniowym.
- Pioruny kuliste: rzadko spotykane i tajemnicze zjawisko atmosferyczne, które pojawia się w postaci jasnej, świecącej kuli unoszącej się w powietrzu. Kula ta może mieć różne rozmiary, zazwyczaj od kilku centymetrów do nawet kilku metrów średnicy, unosić się w powietrzu, a nawet przenikać przez okna czy inne przeszkody.
Podsumowanie
Pioruny to zjawisko fascynujące, ale i ekstremalnie niebezpieczne, ponieważ każde tego rodzaju wyładowanie dąży do tego, by jak najszybciej rozładować nagromadzoną energię. W tym celu wybiera drogą między chmurą a ziemią – przewodniku o ogromnej powierzchni i przeciwnym ładunku elektrycznym. Piorun, aby skrócić sobie drogę do rozładowania prądu, niekiedy wybiera jednak krótszą drogę, uderzając w obiekty ponad ziemią, np. wysokie drzewa albo budynku. Na szczęście te drugie można skutecznie chronić dzięki instalacjom odgromowym.
Jako doświadczony producent takich systemów, świadczymy kompleksowe usługi w ich zakresie – od wysokiej jakości produktów, po rzetelny projekt oraz wykonanie. Jeśli potrzebujesz profesjonalnego asortymentu i fachowego doradztwa – jesteśmy do dyspozycji.
